qIZLOŽBE / Irène Mélix: “Bilo bi baza da možemo radit drag usrid bila dana”

U sklo­pu pro­gra­ma qIZLOŽBE kolek­ti­va queerANarchive u čet­vr­tak, 19. lis­to­pa­da u 19 sati u Galeriji klu­ba Kocka otva­ra se izlož­ba nazi­va “Bilo bi baza da može­mo radit drag usrid bila dana” umjet­ni­ce Irène Mélix.

Izložba pos­tav­lja pita­nja kako govo­ri­ti o kvir proš­los­ti­ma na osno­vu oskud­nih tra­go­va koje ima­mo, kako pisa­ti vlas­ti­tu kvir povi­jest, kako bilje­ži­ti vlas­ti­tu kvir egzis­ten­ci­ju u nedos­tat­k­nu nje­ne vid­lji­vos­ti? Izloženi rado­vi nas­ta­li su istra­ži­va­njem arhi­va i surad­njom s lokal­nom LGBTIQ zajed­ni­com za vri­je­me rezi­den­ci­jal­nog borav­ka umjet­ni­ce u Splitu.

Izložba se može raz­gle­da­ti rad­nim danom od 18 do 21 sat zaključ­no s 30. listopada.

Umjetničko dje­lo­va­nje Irène Mélix arhiv­skog je karak­te­ra. Ona istra­žu­je skri­ve­ne arhi­ve, pri­kup­lja pri­če koje se rijet­ko slu­ša­ju, zala­zi u podru­čje alter­na­tiv­nog zna­nja i pro­tu­sje­ća­nja. Njen rad tako isprav­lja pro­pus­te služ­be­ne povi­jes­ti pa pos­ta­je i poli­ti­čan. Jer ako se pozo­ve­mo na Derrida‑u koji je utvr­dio da “nema poli­tič­ke moći bez kon­tro­le arhi­va, ako ne i sje­ća­nja”, onda je i sva­ko zadi­ra­nje u arhi­ve zadi­ra­nje u poli­tič­ke pozi­ci­je moći.

Područje sje­ća­nja i arhi­va koja zani­ma­ju Irène Mélix su ona kvir zajed­ni­ce. Umjetnica pos­ta­va­lja pita­nja kako govo­ri­ti o kvir proš­los­ti­ma na osno­vu oskud­nih tra­go­va koje ima­mo, kako pisa­ti vlas­ti­tu povi­jest, kako bilje­ži­ti vlas­ti­tu egzis­ten­ci­ju u nedos­tat­k­nu nje­ne vid­lji­vos­ti? Pa na kra­ju i kako pro­miš­lja­ti kvir buduć­nos­ti na osno­vu frag­men­ti­ra­ne povi­jes­ti? U tra­že­nju odgo­vo­ra, umjet­ni­ca zala­zi u arhi­ve te radi sa lokal­nom zajed­ni­com. Vezano uz ovaj rad, umjet­ni­ca je bora­vi­la u Splitu je bora­vi­la u svib­nju 2023. godi­ne. U arhi­vi­ma Sveučilišne knjiž­ni­ce u Splitu pro­naš­la je sta­re časo­pi­se s ogla­si­ma za usam­lje­na kvir srca te tako dopu­ni­la svo­ju boga­tu kolek­ci­ju “usam­lje­nih srca” iz cije­log svi­je­ta. Prikupljene ogla­se umjet­ni­ca pre­vo­di u umjet­nič­ke rado­ve. U surad­nji sa lokal­nom zajed­ni­com, koja je dala odgo­vo­re na poje­di­ne ogla­se, ali i sudje­lo­va­la u izra­di poje­di­nih rado­va, umjet­ni­ca kre­ira rad kom­bi­ni­ra­ne teh­ni­ke “Osobni ogla­si” koji ogla­se iz časo­pi­sa pre­no­se na tka­ni­nu u teh­ni­ci sito­ti­ska, a odgo­vo­re pri­ka­zu­je u teh­ni­ci ruč­nog veza. Niz inter­v­jua pro­ve­de­nih za vri­je­me borav­ka u Splitu, kroz koje se umjet­ni­ca upoz­na­je s kvir živo­ti­ma i pros­to­ri­ma u gra­du, temelj su video rada i fan­zi­na “To je kvir zauzi­ma­nje gra­da, ali samo na 15 minu­ta”, te nizu crte­ža “Mapiranje kvir Splita”. Jedan citat pos­tao je i svje­tle­ći neon — “I wish we could do a drag show in bro­ad daylig­ht” (Bilo bi baza da može­mo radit drag usrid bila dana). Kroz ove rado­ve umjet­ni­ca radi mapu živah­nih, iako ne baš jav­nih, kvir zajed­ni­ca u Splitu, odgo­va­ra na pita­nja gdje se lju­di susre­ću, kako pro­na­la­ze jed­ni dru­ge, koja su im mjes­ta važ­na, kako danas tako i nekada.

Osim samog rada na stva­ra­nju alter­na­tiv­nih arhi­va i bilje­že­nja pro­tu­sje­ća­nja, umjet­ni­ca otva­ra dija­log s ins­ti­tu­ci­ja­ma koje tra­di­ci­onal­no ima­ju ulo­gu čuva­nja kul­tur­ne memo­ri­je. Tako se gore spo­me­nu­tim rado­vi­ma pri­dru­žu­je još jedan. Rad “ONA”, u teh­ni­ci akri­la na plan­tu, nas­tao na osno­vu isto­ime­ne rubri­ke časo­pi­sa Erotika u kojoj je umjet­ni­ca naš­la niz lez­bij­skih i kvir ogla­sa, svo­je­vr­sta je sate­lit izlo­žak. Za vri­je­me tra­ja­nja izlož­be u Galeriji Kluba Kocka u Domu mla­dih, rad je pos­tav­ljen u sklo­pu stal­nog pos­ta­va Galerije umjetnina.

Irène Mélix
(*1988., prvos­tup­ni­ca kul­tur­nih zna­nos­ti na Sveučilištu Hildesheim/Pariz 8 i diplo­ma likov­nih umjet­nos­ti na Hochschule für Bildende Künste Dresden/ ASP Kraków, stu­den­ti­ca prof. Grossartha)
Irène Mélix za sebe kaže da dje­lu­je unu­tar poli­tič­kih i umjet­nič­kih sfe­ra. U svom umjet­nič­kom radu ne samo da kom­bi­ni­ra raz­li­či­te medi­je – crtež, foto­gra­fi­ju, ins­ta­la­ci­ju, tekst, zvuk, video – već nadi­la­zi gra­ni­ce svo­jih druš­tve­nih pozi­ci­ja, pre­la­ze­ći u pros­tor u kojem nje­zi­ni rado­vi mogu biti sve; kako umjet­nič­ki tako i akti­vis­tič­ki. Zanima je poli­tič­ka povi­jest, kons­truk­ci­ja kvir iden­ti­te­ta i his­to­ri­ogra­fi­ja. Stoga kopa po kvir i dru­gim arhi­va­ma diljem Europe, a nje­zi­na kolek­ci­ja ogla­sa za usam­lje­na srca bro­ji više od 1000 ogla­sa na neko­li­ko jezi­ka. Izlagala je među osta­lim u Lyonu (Bienale de Lyon 2015.), Berlinu (Schwules Museum, 2021.), Leipzigu (D21, 2020.), Pragu (Jedna Dva Tri Gallery, 2018.) i Torinu (Fondazione Sandretto, 2018.) te je bila nomi­ni­ra­na za nagra­de (Max Pechstein Preis, 2021.) rezi­den­ci­je (Wroclaw, 2019.) i sti­pen­di­je (RLS, 2022./ VG Bild 2021.). Trenutno živi i radi u Dresdenu te je dok­to­ran­ti­ca na Sveučilištu Bauhaus u Weimaru.

qIZLOŽBE redov­ni su pro­gram kolek­ti­va queerANarchive koji dopri­no­si for­mi­ra­nju queer diskur­sa u gra­du Splitu.
queerANarchive je kolek­tiv za razvoj, istra­ži­va­nje i pro­pi­ti­va­nje queer kul­tu­re koji dje­lu­je od 2010. godi­ne. U vri­je­me nor­ma­li­za­ci­je LGBT zajed­ni­ce i retra­di­ci­ona­li­za­ci­je druš­tva bavi se par­ti­ku­lar­nos­ti­ma queer kul­tu­re. Kolektiv je sudje­lo­vao u pro­gra­mi­ma Queer Art Lab SpaceID Madrid, Madrid (2013.). Activist in Residence, Baltic Art Center, Visby (2014.), Young Queer Europe (2015. – 2016.), Unstraight Museum Conference, Stockholm (2016.), Organ vida, Zagreb (2017.), Queering Memory, ALMS Conference, Berlin (2019.), What’s Masc, Berlin (2022.) i W/ri/gh/ting Archives thro­ugh Artistic Research, Beč/Split (2023.). Kolektiv je čla­ni­ca Platforme Doma mla­dih, Saveza udru­ga Klubtura i plat­for­me LGBT cen­tra Split.

_

Rad kolek­ti­va queerANarchive finan­cij­ski podr­ža­va Zaklada Kultura nova. Program qIZLOŽBE finan­cij­ski podr­ža­va Ministarstvo kul­tu­re i medi­ja RH i Grad Split.